Stadslucht maakt vrij. Al eeuwen staat de stad voor vrij en autonoom leven. Stadsbewoners waren letterlijk geen eigendom van iemand en figuurlijk vrij in de denken en doen. Het stadsleven was in echt minder romantisch dan het nu klinkt, maar toch, wie een autonoom leven wilde, verhuisde van het platteland naar de anonieme stad. Niemand wist daar precies wat je deed. Tenzij je daar zelf voor koos.
Maar met de komst van nieuwe technologie is dat niet meer vanzelfsprekend. Om de stad in de toekomst goed te laten functioneren is data nodig over het gebruik van die stad door de stadsbewoners. Die wordt anoniem verzameld. We hebben niet voor niets de AVG. Maar we delen ook heel veel vrijwillig. Vaak zonder dat we het weten. Nou ben je natuurlijk zelf verantwoordelijk voor wat je deelt op social media en hoe je je laat volgen door je telefoon, maar hoe vrij is de stad als alles wordt gedocumenteerd? En hoeveel last kan je daarvan krijgen?
Huis-tuin-en-keuken-voorbeeldje van waar het heen kan gaan: Sinds kort gebruik ik CoPilot om verslagen van Teamscalls te maken. Daarvoor worden gesprekken getranscribeerd. Dat is handig voor de samenvatting. Maar de transcripten zelf wil ik niet bewaren. Omdat in veel calls zaken worden gezegd die er zwart-op-wit veel heftiger uitzien dan ik ze heb bedoeld, wil ik graag dat dat wordt vergeten.
Vertaal dit door naar de stad en het bestaat al omdat je smartphone bijhoudt hoe je je beweegt door de stad. En met wie. En hoe snel. Dat heeft onverwachtse voordelen omdat je er mee kunt bewijzen dat jij niet door rood reed, maar willen we echt dat ons hele leven wordt gedocumenteerd? Dat alles vast wordt gelegd? Bewaard? Dat autonomie niet meer bestaat? Dat de stad ons nooit meer vergeet? En maakt stadslucht dan nog wel vrij?
Jan-Willem Wesselink, programmamanager Future City Foundation